Katatonik

Katatonik, motor sinir sisteminde oluşan bir bozukluk olarak tabir edilir. Bu motor sinir sistemi hastalığı DSM 4 hastalığı teşhis edilinceye kadar şizofreninin bir parçası olarak görülmüştür. Katatonik hastalığına bu isim veren psikolog Karl Ludwig Kahlbaum'dır. Karl Ludwig Kahlbaum ilk kez 1874 yılında bu hastalığı teşhis etmiştir. 1874 yılından önce bu hastalık şizofreninin bir çeşidi olarak görülüyordu ancak bu yıldan sonra başka hastalıklarda da bu tanı konulmaya başladı.

Katatonik hastasının en büyük belirtisi kaslarda oluşan katılık ve katatonik hastanın bir yerde hiç hareket etmeden ya da kıpırdamadan kalmasıdır. Katatonik hastanın olduğu yerde kaskatı kalmasının dışında bir de bu hastalarının el ayak gibi herhangi bir organını oynattığınızda balmumu gibi organlarını eğip bükebildiğinizi fark edersiniz. Katatonik hastasının el ya da ayak gibi organlarını ne şekilde bükerseniz ya da şekil verilseniz o pozisyonda ya da o şekilde günlerce kaskatı şekilde kalabilir. Bu duruma tıp dilinde posturing denir. Ayrıca katatonik hastaları anlamsız ve de tekrarlayıcı birçok mimik yaparlar bu mimikler saçma ya da biraz gariptir. Bu duruma da tıp terminolojisinde manyerizm denir. Bu hastalar belirli bazı garip davranışları sürekli tekrar etme eğilimindedir. Yine katatonik hastalarda bazı emirler çok saçma dahi olsa koşulsuz uyma ya de söylenen sözlere veya verilen emirlere tamamen karşı gelme gibi bazı davranışlar gözlenir.

Katatonik hastalarının bir şeyi yapmak ya da yapmamak için gösterilen karar verme iradesi güçleşmiştir. Mesela bir katatonik hastasının bir kapıda uzun bir süredir geçme ve çıkma hareketi yaptığını gözlemleyebilirsiniz. Bu duruma tıp terminolojisinde ambitendensi denir. Katatonik hastası aslında bu gibi bir durumda iki eyleme de eğilimi vardır. Katatonik hasta hem kapıdan geçip içeri girmek istiyordur hem de kapıdan geçip içeri girmek istemiyordur. Sanki hasta aynı anda bir davranışı gerçekleştirmek istiyordur hem de bu davranışı hiç yapmak istemiyordur. Yani bazı durumlarda iradesini hangi yönde kullanacağını bilmiyordur. Bazı durumlarda ambitendensi yani bir eylemi hem yapmak hem de yapmamak isteği çok baskındır. İste katatonik hastalar böyle bir dilemmada kaldıkları bazı durumlarda oldukları yerde aynı pozisyonda kaskatı dururlar ve bu durum günler hatta aylar sürebilir.

Katatonik hastalarda görülen bir diğer belirti ise tıpta ekolali olarak tabir edilen bir davranış bozukluğudur. Ekolali görülen katatonik hastalarda birinin söylediği bir sözü ve de sözleri hemen tekrar etme gösterir. Katatonik hastanın başka bir kişinin yaptığı bir hareketi hemen yapmasına ise ekopraksi denir. Bu hastalar herhangi bir kişinin mesela su içme hareketini görüp hiç sorgulamadan bu hareketi defaten yapabilir.

Katatonik hastaları bazen de çok uzun süre susarlar. Mutizim denen bu susma durumu normal insanlarda görülen susma gibi değildir. Katatonik hastalarının bu şekilde sessiz kalmasında bir tuhaflık sezilir. Katatonik hasta kişilerin sorduğu hiçbir soruya veyahut davranışa bir cevap vermezler. Hatta ve hatta tepki bile vermezler. Bu gibi durumlarda kaldıklarında katatonik hastalarda bu dünya ya da çevresi hiç yokmuş gibi davranırlar.

Ayrıca bu katatonik hastalar olduğu yerde dona kaldıklarında ya da suskun şekilde uzun süre kaldıktan sonra aniden aşırı öfkelenme, aşırı hareketlenme ya da şaşkınlıkla karışık davranışlar sergileyebilirler.