Algıda seçicilik, kişilerde olan algı sürecinde etkili olduğu kabul edilen psikolojik bir kavramdır. Kişiler çevrede bulunan uyarıcılardan, nesnelerden ya da olaylardan birisine ya da birden fazlasına dikkatini yöneltmektedir. Burada kişilerin daha önceden yaşamış olduğu deneyimler, önyargılar, rüya ya da benzeri duygular bu süredeki algılama düzeyinde etkili olmaktadır.
İnsanların kalabalık ve gürültülü bir yerde, kendiyle ilgili herhangi bir şeyi hemen algılaması algıda seçicilik olarak algılanmalıdır. İnsanlar dış dünyada olan uyarıcılardan sadece bir bölümünü algılar. Çünkü beyne giren verilerin işlenmesi ve anlamlı bir algı oluşturulmasının kapasitesi sınırlıdır. Organizma bütün dikkatini çevresindeki uyarıcılardan birine yoğunlaştırdığından, sadece bunun özelliklerini algılar.
Algılamayı etkileyen etmenler
İç etmenler
- İnsanlar duyguların etkisiyle bu yöne doğru yönelirler
- İhtiyaçların olması yani aç olan bir kişinin yiyecekleri algılaması gibi
- Zihin davranışları
- Önyargıların olması durumunda, bu etkenler daha erken algılanır
- Kaygı, korku ve öfke gibi durumlar
- Hipnoz ve telkin sırasında algıda seçicilik yaşanır
- Geçmişte yaşananlar daha çabuk algılanır
- Toplumdaki kültür farklılıkları daha çabuk algılanır
Dış etmenler
- Toplumsal ve fiziksel kaynaklı dış etmenler
- Algılayan ve algılayanın bulunduğu ortam
- Ani değişimler hemen algılanır.
- Çevrede olan tuhaflıklar çabuk algılanır
- Durağan haldeyken hareket halinde olanlar çabuk algılanır
- Çevreyle zıt olan şeyler çabuk algılanır
- Uyarıcıların büyüklüğü ve şekli çabuk algılanmasını sağlar
Normalde algıda seçicilik için iç etmenler, dış etmenlerden daha önemlidir. Kişiler bazı durumlarda ihtiyaçlarına veya dış uyarıcılara göre algıda seçicilik tercihi yapabilir. Örneğin yeni aldığı arabanın modelini aracı aldıktan sonra trafikte daha fazla görür, hamilelik yaşadığında çevresindeki hamileleri görür. Fakat kişinin yaptığı bu seçimler bilinçli olarak yapılmamaktadır. Bu kişilerin aynı şeylere baktığı halde, kendi önceliklerine ve değerlerine uygun şekilde farklı şeyler görmesiyle oluşur. Bu durum kişinin sadece algılama sürecinde etkilidir. Sadece ilgilendiği şeylere odaklanan kişiler, bunun dışındakileri saf dışı bırakır. Dış dünyada algılan nesnelerin sonradan renkleri, ebatları değişse bile, organizma bunu aynı şekilde algılamaya devam edebilir. Bunun olmaması halinde, kişilerin algısal dünyası karışık bir hal alabilir. Bu algısal düşünceye bir istikrar sağlamaktadır.
