Obsesif Belirtileri ve Tedavisi

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)

Obsesif, günlük yaşamda ortaya çıkan endişe, evham ve takıntılarla başa çıkmakta zorlanan ve bu durumları çözümlemeden rahat edemeyen kişilerdir. Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) bulunan kişilerde bu durumlar, günlük yaşamı önemli ölçüde etkiler.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin istem dışı, zihninden uzaklaştıramadığı fikirler ve düşünceler (obsesyonlar) ile bu düşünceleri gidermek için gerçekleştirdiği tekrarlayıcı davranışlar ve zihinsel eylemler (kompulsiyonlar) ile karakterize bir ruhsal hastalıktır. Obsesyon ve kompulsiyonlar toplumlar arasında farklılık gösterebilir. Genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkmakla birlikte, herhangi bir yaşta da görülebilir ve genellikle kadınları daha fazla etkiler.

Obsesif Kompulsif Bozukluğun Belirtileri Nelerdir?

Bulaşma Obsesyonu ve Temizlik Kompulsiyonu: Kişilerin giysilerine ve bedenine toz, kir, kimyasal maddeler, zehir, deterjan gibi etkenlerin bulaşacağına dair takıntıları ve bunları gidermek için yaptıkları sürekli temizlik davranışlarını içerir.
Kușku Obsesyonu ve Kontrol Kompulsiyonu: Kapının açık kalması, kilitlerin kapanmaması, ocağın açık unutulması gibi durumların sürekli kontrol edilmesi ihtiyacını doğuran kușku obsesyonları ve kontrol kompulsiyonlarıdır.
Cinsel İçerikli Obsesyon: Yaşa, toplumdaki duruma, kişisel değerlere uygun olmayan cinsel içerikli düşüncelerin kontrol edilememesidir.
Dini İçerikli Obsesyon: Yoğun dini inançlara sahip olan bireylerin dini değerleriyle çelişen takıntılar yaşamasıdır.
Simetri Obsesyonu ve Kompulsiyonları: Kişinin yaşamında düzen ve simetri gereksinimi duymasıdır.
Dokunma Kompulsiyonları: Kişinin önemli bulduğu bir eşyaya dokunma ihtiyacı hissetmesidir.
Sayma Kompulsiyonu: Günlük işlerini belli bir sayıya kadar yapmadıklarında, işlerinin yolunda gitmeyeceğini düşünme ve bu sayıya ulaşana kadar çabalama ihtiyacıdır.
Saklama ve Biriktirme Kompulsiyonları: İleride ihtiyaç olabilir düşüncesiyle her türlü eşyayı biriktirme ve saklama gereksinimidir.
Batıl İnançlar ve Uğurlu/Uğursuz Sayılan Renkler ve Sayılar: Kültürel yapıların bir gereği olan inançlar, uğurlu veya uğursuz olarak görülen renkler ve sayılarla ilgili takıntılardır.

Obsesif Kompulsif Bozukluğun Nedenleri Nelerdir?

Genetik Nedenler: Ailede, özellikle birinci derece akrabalarda OKB görülmesi, hastalığın kalıtsal olabileceğini düşündürmektedir.
Beynin İşlevlerinde Bozukluk ve Serotonin Hormonu: Beyindeki sinirsel iletimde rol oynayan serotonin hormonunda bozukluk ve beynin işlevlerinde bozulma, OKB'ye neden olabilir.
Çocukluk Çağında Yaşanan Travmalar: Çocukluk döneminde yaşanan cinsel istismar ve diğer travmatik olaylar, stres yaratan durumlar hastalığın gelişimine katkıda bulunabilir.
Kişilik Özellikleri: Kuralcı, katı, titiz ve mükemmeliyetçi kişilik özellikleri OKB'ye zemin hazırlayabilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluğun Tedavisi Nasıl Yapılır?

OKB, yaşamı güçleştiren, iş, aile ve sosyal yaşamda etkinlikleri kısıtlayan ve hastaların yaşam kalitesini düşüren özelliklere sahiptir. Kronikleşme oranının yüksek olması, tedavisinin önemini vurgulamaktadır. Tedavi farklı şekillerde uygulanabilir.

İlaç Tedavisi:

Serotonin seviyeleri üzerinde etkili olabilen ilaçlar, özellikle serotonin geri alım engelleyicileri yaygın olarak kullanılır. İlk dönemlerde baş ağrısı, bulantı, mide rahatsızlıkları ve uyku bozuklukları gibi yan etkiler görülebilir. İlaçların etkisi iki hafta sonra görülmeye başlar ve sonuçların olumlu olup olmadığını anlamak için 10 hafta kadar beklemek gerekebilir. Etkili olması halinde, doz artırılarak en az iki yıllık bir tedavi uygulanmalıdır.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT):

BDT'de hastaların kaygı duyduğu düşüncelerle yüzleşmesi ve bu düşüncelerin neden olduğu davranışları engellemesi amaçlanır. Rahatsızlık veren düşüncelerin oluşturduğu kaygıyı azaltmak ve hastanın bu düşüncelere alışmasını sağlamak için çeşitli teknikler kullanılır. Bu terapi, hastalığın tedavisinde ve yeniden oluşmasını önlemede etkilidir. Hem tek başına hem de ilaç tedavisi ile birlikte uygulanabilir. Tedavi sürecinde hastaların aile ve çevresinden destek alması da tedaviye olumlu yansır.

OKB, doğru tedavi ve destekle yönetilebilir bir hastalıktır. Tedavi süreci uzun olabilir ancak hastaların yaşam kalitesini artırmada oldukça etkilidir.