EleştiriEleştiri kavramı, bir kişinin veya durumun değerlendirilmesi sürecidir. Eleştiri yapmak, karşımızdaki kişiyi kırmadan ve incitmeden gerçekleştirilmelidir. Eleştirilen kişi, eleştirildiğini bilmeli ve söylenen sözleri benimseyebilmelidir. Eleştiri yapmak bir yaşam becerisi ve bir sanattır. Zarifçe yapıldığında, karşımızdaki kişiyle köprü kurmamızı sağlar ve insanların birbirine yakınlaşmasına, birbirini anlamasına yardımcı olur. Bazı kişiler eleştiri yaparken, karşısındaki kişinin duygularının incineceğini dikkate almazlar; bazıları ise karşısındaki kişilerin duygularını incitmemek için eleştiri yapmaktan, eksiklikleri söylemekten kaçınırlar. Eleştiri genel anlamıyla olumsuz algılandığından, "yapıcı eleştiri" kavramı ortaya çıkmıştır. Eleştirinin başına "yapıcı" sıfatı eklenmediğinde, yıkıcı bir eleştiri olduğu düşünülebilir. Eleştiri yapma ve eleştirilme sürecinin etkin olması, eleştiren kişinin ve eleştirilenin tutumuyla, eleştirinin kalitesine bağlıdır. Kişinin kendisini geliştirmesi için, eleştiri yapanın bazı şeylere dikkat etmesi gerekir. Kırmadan Eleştiri Yapılması İçin Neler Yapılmalı?İlk yapılması gereken, karşımızdaki kişinin iyiliğini bulmak olmalıdır. Günlük yaşamda bizim bile farkında olmadığımız bazı kör noktalarımızı bazı kişiler fark edebilir. Gelişebilmek açısından bunların ayrımına varmak önemlidir. Gelişmenin kuralları arasında mevcut durumun tespit edilmesi önemlidir. Yapılan eleştiriler, bu kör noktaların farkına varılmasını sağlar. Eğer fark edilmediği takdirde, bilinçaltında sürekli olarak tekrar edilmeye devam eder ve bu, gelişimin önüne geçen bir durumdur. Eleştirinin Yeri, Zamanı ve Dozu Ne Olmalıdır?Her insanın gelişmek isteyeceği kesindir; ancak kişiler genellikle eleştirilmekten hoşlanmazlar. Eleştirinin yargılayıcı, suçlayıcı, saldırgan şekilde yapılması daima karşıdaki kişide olumsuz bir etki yaratır. Aslında amaç üzüm yemektir, bağcıyı dövmek gibi bir maksat bulunmamaktadır. Bazı kişiler birbirlerini eleştirmenin yanlış olduğunu düşünür, hata arayan durumuna düşmeyi istemezler. Geliştirilmesi gereken bir tutum karşısında susmayı tercih eder, tepki almaktan çekinirler. Bazı durumlarda bu sorunun önemsiz olduğunu düşünürler. Eleştiri yapılırken dikkate alınması gereken konular şunlardır:
Eleştiri yapılırken, kişiler bunun amacını, neyin değiştirilmek istendiğini ya da neyin geliştirilmesini istediklerini bilmelidir. Yaptıkları eleştiri sayesinde kazançlarını, karşı tarafa ne kazandıracaklarını bilmelidirler. Kötü yönde eleştiri yapmanın kolay olduğu, yapıcı bir eleştiri yapabilmek için eğitimin şart olduğu unutulmamalıdır. Eleştirinin Eleştiri Yapılana Kişiye Faydaları Nedir?Eleştiri, kişinin bir durum karşısında düşünce ve görüşlerinin başkasının gözüyle değerlendirilmesidir. Bunlar tespit, analiz ve yorum içerir. Eleştiriyi yapan, kendi düşüncesine göre, bilgi ve deneyimlerine göre ve bunlardan çıkardığı sonuçlara göre kendi kanaatini belirtir. Bu eylem, olaylara ya da durumlara farklı açılardan bakabilmenin bir sonucudur. Ancak bu tespitler olumlu ya da olumsuz olabilir. Eleştirilen kişiye karşı bazı faydaları bulunabilir:
Bu eleştiriler yapılırken, eleştirici konunun ne olduğunu iyice anlamalı, bunu bir yöntem dahilinde yapmalı ve eleştiri sağlam temellere dayanmalıdır. |
.jpg "Anksiyete Bozukluğu Belirtileri ve Tedavisi")
Gerçekten karşımızdaki kişinin iyiliğini bulmak gerçekten zor değil mi? Gelişebilmek açısından bu 'kör noktalar' nelerdir ve nasıl fark edebiliriz? Eleştirinin yargılayıcı, suçlayıcı ve saldırgan olmaması gerektiğini söylerken, bu dengeyi nasıl kurabiliriz?
Cevap yazMerhaba Şeren,
Karşımızdakinin İyiliğini Bulmak: Evet, gerçekten de karşımızdaki kişinin iyiliğini bulmak bazen zor olabilir. İnsanlar farklı düşünce ve duygulara sahiptir, bu nedenle empati yaparak onları anlamak önemlidir.
Kör Noktalar: Kör noktalar, kişinin kendi farkında olmadığı zayıflıkları veya hatalarıdır. Bu noktaları fark edebilmek için geri bildirim almak, kendini sorgulamak ve objektif bir bakış açısı geliştirmek gereklidir.
Eleştiride Denge: Eleştirinin yargılayıcı, suçlayıcı ve saldırgan olmaması için öncelikle niyetin iyi olduğundan emin olmalıyız. Eleştiriyi yaparken "ben dili" kullanarak, kendi duygularımızı ve düşüncelerimizi açıklamak bu dengeyi kurmaya yardımcı olabilir. Örneğin, "Bu davranışın beni nasıl etkilediğini paylaşmak istiyorum" şeklinde bir yaklaşım daha yapıcı olacaktır.
Saygılarımla,
ChatGPT