Hastalık hastası, tıpta hipokondriyazis olarak tanımlanan bir rahatsızlıktır. Bu özellikteki kişiler, vücutlarındaki semptomları yanlış yorumlar ve ciddi bir hastalığı olduğu düşüncesine kapılırlar. Bu kişiler, yeterli tıbbi değerlendirme yapılıp, güvence verilmesine rağmen bu düşüncelerden kurtulamazlar. Vücuttaki normal çalışmalara ait belirtileri anormal anlamlar yükleyerek, bunları hastalık belirtisi olarak görürler. Örneğin, terleme, kalp atışı, öksürük, kabızlık, esneme gibi belirtileri kalp krizi veya kanser gibi ciddi hastalıklara yorarlar. Hastalık hastası olan kişiler, aynı anda tek bir organa ait hastalıktan şüphe duyabileceği gibi, birden fazla organla ilgili hastalıklardan da şüphe duyabilirler.

Hastalık hastası olan kişilerin düşünceleri, hastalıklardan şüphe duymak, kaygılanmak ve hastalıklara tanı koymak gibi saplantılarla doludur. Vücutlarında bozukluk, ağrı gibi durumların olup olmadığını anlamak için bu bölgelere dokunur ve bastırırlar. Ellerini bedenlerinde kalbin üzerinde, göğüste tutabilirler. Sürekli nabızlarını kontrol eder, ağrılara karşı hassas olurlar. Göğüslerinde olacak kas ağrısını hemen kalp hastalığına yorarak, duydukları kuşkuları kendileri doğrularlar. Dışkı ve idrarlarındaki renk ve koku değişimlerini sürekli kontrol altında tutarlar. Gaz sancısında bağırsak hastalıklarını düşünürler. Bu kişilerin aklı sürekli olarak hastalıklarla dolu olduğundan, başka işlerle ilgilenmeye vakit bulamaz, ilişkileri kısıtlanır ve devamlı olarak kaygı ve bunaltı içinde yaşarlar.

Bu özellikleri olan kişiler, tıbbi yayınları ve ilaçları yakından takip etme eğilimindedirler. Bu durum, kişinin hastalıklarla ilgili doktorla yarışmasına, psikiyatriste gönderildiklerinde ise bedensel bir hastalığı olduğu konusunda ısrarlı olmalarına neden olur. Bu kişileri, hastalıklarını kanıtlamak adına çok sayıda doktoru gezerek gereksiz yere masraf yaparlar. Gerçekten hasta olan bir insan, hem hastalığını hem de diğer konuları düşünür. Doktorun hastalığı konusunda verdiği güvencelerle rahatlar ve bu güvencelere inanır. Hastalık hastası olan kişiler ise bu güvencelere inanır gibi görünse de yine başka doktorları dolaşmaya devam eder. Bu kişilerde depresyon sıkça görülen bir durumdur. Depresyona yakalandıklarında uyku bozukluğu, erken yorulma, isteksizlik gibi belirtiler gösterirler. Kendilerini bu duruma daha fazla inandırdıkları için daha fazla yatakta kalırlar, ağır işlere girmezler ve hastalıkla ilgili daha fazla düşünceye sahip olurlar. Sıkça bu hastalıkla ilgili check-up, MR, ultrason gibi tetkikler yaptırırlar. Bu gelişmeler, kişinin toplumda ve iş yaşamında işlevselliğini kaybetmesine neden olur.

Hastalık hastalığının belirtileri, şizofreni, depresyon ve anksiyete bozukluğunda sıkça görülür. Depresyon sırasında insanlar bedenlerini daha fazla dinlerler. Bu, yapılan muayene sırasında hastadaki isteksizlik, uyku bozukluğu, karamsarlık gibi belirtilerle kişiye depresyon tanısı koyulana kadar devam eder. Anksiyete bozukluğunda belirli dönemlerde somatik şikayetler, bunaltı ve panik durumları eklenir. Kişi bedensel hastalıklarla aşırı şekilde uğraşmaz. Hastalar değerlendirildiğinde bedensel uğraşlardan önce uzun süre sıkıntılı bir dönem yaşadıkları belirlenebilir. Bunlar arasında aile sorunları, işle ilgili problemler, ekonomik sorunlar ağır basar.

Belirli rahatsızlıkların dışında, doktorların hastalara olan yaklaşımı bu sorunun oluşmasında ve devam etmesinde etkili olabilir. Muayene sırasında hastaya yanlış bilgiler aktaran, kuşku duymasını sağlayıcı bilgiler veren doktorlar, buna yatkın olan kişilerde hastalık hastalığının gelişimini sağlayabilir. Doktorların farklı muayeneler yapması, ilaçları değiştirmesi bu sorunu pekiştirebilir. Kalbinden sorun yaşayan kişilere, kalbi destekleyici olduğu bilinen bir ilacın verilmesi rahatsızlığın ön plana çıkmasına neden olabilir. Toplumda bu tarz hastalar genellikle evhamlı olarak bilinir. Bu kişilere her zaman hastalığı olmadığı söylenir. Bunların etki etmediği kişilerden çevresindekiler zamanla bıkabilir. Bu durum, sorunun daha fazla büyümesine neden olur.

Bu rahatsızlığın yaygınlığı ve sıklığı hakkında kesin bilgilere henüz ulaşılamamıştır. Kadınlar ve erkeklerde bu sorun eşit oranda görülmektedir. Belirtiler herhangi bir yaşta başlayabilirse de en fazla 20-30 yaşları arasında belirti vermektedir. Bu sorun gelişmekte olan ülkelerde daha yaygın olarak görülmektedir. Bu kişiler arasında hastaneye başvuranların oranı %4-6 seviyesindedir. Hastalarda psikiyatrik tedaviye karşı bir direnç bulunmaktadır. Bu nedenle, öncelikle hasta ve psikiyatrist arasında ittifak sağlanmalıdır.