Dinleme TürleriDinleme üzerine söylenebilecek en özlü sözlerden biri “Söz gümüş ise sükût altındır.” ifadesidir. Peki, sükût olan dinlemek ne anlama gelir? Dinleme, dört temel bileşeni olan karmaşık bir süreçtir. Aslında dinleme, bir beceri işidir ve bu beceri birtakım ilke ve yöntemlerle çok daha etkili bir şekilde kullanılabilir. Dinleme türleri çeşitli kategorilerde incelenebilir ve her biri farklı yaklaşımlar gerektirir. Katılımlı DinlemeKatılımlı dinleme, dinleme sürecinde beyinde oluşan soruların konuşmayı yapan kişiye iletilerek anlatılanların daha iyi kavranmasını amaçlar. Dinleyicinin sorulan soruları ve geri bildirimleri konuşmacıya yansıtarak, konuşmacının kendisini dinlenmiş hissetmesini sağlar. Bu tür dinleme, konuşmacının rahatlamasını ve iletişimin gerçek amacına ulaşmasını sağlar. Katılımlı dinlemenin uygulanması için dinleme sırasında başka bir işle uğraşmamak ve konuşmacı ile göz teması kurarak iletişim kurmak gereklidir. Konuşmacıdan anlatılanları açıklamasını istemek, ifadelerini ve hislerini geri yansıtmak, düşünce ve duygularını özetlemesini sağlamak bu uygulamada yapılacak temel davranışlardır. Uygun yerlerde konuşmacının sözleri özetlenmelidir. Dinleyici, konuyu daha iyi anlamak, istekte bulunmak veya karmaşık bir problemi çözmek amacıyla da konuşmacıya soru yöneltebilir. Katılımsız/İzleme DinlemeKatılımsız dinleme, dinleme esnasında dinleyicilerin dinledikleri şeyler üzerinde biraz düşünmelerini sağlayarak zihinsel aktivitelerini etkin kılmayı amaçlar. Dinlenilen metnin belirli bir süreçten mi bahsettiği, yoksa bir tanım mı ifade ettiği belirlenir. Metnin özelliğine ve metin ile ulaşılmak istenenlere uygun olarak beyinde "Kim, ne, nerede, ne zaman?" gibi sorulara cevap bulmaları için dinleyiciler yönlendirilir. Not Alarak Dinleme/İzlemeNot alarak dinleme, dinlenenlerin veya izlenenlerin daha kolay anlaşılmasını ve hatırlanmasını sağlamak amacı taşır. Öğrencilerden dinlemenin veya izlemenin amacına göre not tutmaları istenir. Not alınırken dikkat etmeleri gereken noktalar hatırlatılır. Kendini Konuşanın Yerine Koyarak DinlemeBu dinleme türünde, dinleyicinin kendisini konuşmayı yapanın yerine koyarak onun ne hissettiğini, hangi tecrübeleri yansıttığını anlaması amaçlanır. Öğrencilerden dinledikleri varlık ve şahıslardan birinin yerine kendilerini koymaları, hissedilen duygu ve düşünceleri anlamaları beklenir. Yaratıcı Dinleme/İzlemeYaratıcı dinleme, öğrencilerin dinlediklerini yorumlaması ve bunun sonucunda yeni fikirler üretmesini amaçlar. Bu yöntemin uygulaması iki şekildedir: İlki katılımsız dinleme, diğeri ise katılımlı dinleme yani konuşmacının sözlerinin üzerine üretilen düşünceleri ifade eder. Seçici DinlemeSeçici dinleme, dinlenenlerin anlatılanların içinden ilgi ve ihtiyaçlarına yönelik olan kısımların seçilerek dinlenmesidir. Bu dinleme türü iki farklı şekilde uygulanabilir. Birinci uygulama şeklinde daha önce hazırlanmış sorular dağıtılır ve dinleyicilerden bunların cevapları istenir. Diğer dinleme yönteminde ise amaç ve ilgi alanına göre sadece ilgili kısımlar dinlenir. Eleştirel DinlemeEleştirel dinleme, dinleyicilere dinledikleri veya izledikleri şeyler hakkında soru sorma alışkanlığı kazandırarak konu hakkındaki düşüncelerini olumlu veya olumsuz yönleriyle, tarafsız bir şekilde değerlendirmelerini sağlar. Bu dinleme türü, dinleyicinin konuya dair bazı sorular sorma becerisini kazanmış olmasını gerektirir. Bu sorular arasında şunlar yer alır:
SonuçDinleme türleri, ilgili bağlamda ve amaca yönelik olarak doğru bir şekilde uygulandığında, iletişim sürecini daha etkili kılmak mümkündür. Her dinleme türü, kendine özgü yöntemler ve teknikler içerir ve bu tekniklerin bilinçli bir şekilde kullanılması, dinleyicinin daha aktif ve verimli bir şekilde sürece katılımını sağlar. |
.jpg "Bipolar Bozukluk Belirtileri ve Tedavisi")
Katılımlı dinleme yaparken, konuya olan yaklaşımımızın etkili olması açısından belirli bir yöntem kullanmak oldukça faydalı. Ancak, bu yöntemi uygularken spontane bir şekilde ilerlemekten de vazgeçmemek gerekir. Örneğin, dinleyici olarak konuştukça aklımızda oluşan soruları anında sormak, iletişimi güçlendirebilir ve konuya daha derinlemesine dahil olmamızı sağlar. Bu anlamda özetleme yapmak, dinleyicinin konuyu anladığını ve aktif bir katılım sağladığını gösterebilir. Böylece, hem konuyu daha iyi kavrayabiliriz hem de konuşmacıya olan ilgimizi ve katılımımızı artırmış oluruz. Sonuç olarak, dinleme sürecinde hem yapılandırılmış bir yaklaşım hem de spontane bir etkileşim ile en iyi sonuca ulaşmayı hedeflemeliyiz.
Cevap yazYöntem Kullanmanın Önemi
Katılımlı dinlemede belirli bir yöntemin uygulanması, etkin bir iletişim için gerçekten de yararlı bir stratejidir. Planlı bir yaklaşım, dinleyicinin odaklanmasını sağlarken, konunun daha iyi anlaşılmasına yardımcı olur. Ancak, bunun yanında spontane bir yaklaşım sergilemek de önemlidir. Aklınızdaki soruları anında sormak, yalnızca dinleme becerilerini geliştirmekle kalmaz, aynı zamanda iletişimde derinlik kazandırır.
Aktif Katılımın Faydaları
Dinleyici olarak aktif katılım göstermek, dinleme sürecini daha dinamik hale getirir. Özetleme yapmak, hem konuya olan hakimiyetinizi gösterir hem de konuşmacıya olan ilginizi artırır. Bu tür etkileşimler, yalnızca bireysel öğrenmeyi değil, aynı zamanda grup içindeki iletişimi de güçlendirir.
Sonuç Olarak
Dinleme sürecinde yapılandırılmış bir yaklaşım ile spontane etkileşimi dengelemek, en iyi sonuçları elde etmemizi sağlar. Bu, hem bireysel hem de grup dinamiği açısından zenginleştirici bir deneyim sunar. Her iki yöntemi de kullanarak, hem konuyu daha iyi kavrayabilir hem de iletişimi güçlendirebiliriz.
Katılımlı dinleme yaparken konuşmacının sözlerini özetlemek için belirli bir yöntem mi kullanmalıyız yoksa çok daha spontan bir şekilde mi ilerlemeliyiz?
Cevap yazVaiz, katılımlı dinleme sürecinde konuşmacının sözlerini özetlerken belirli bir yöntem kullanmak genellikle daha etkili olur. Bu yöntem dinleyenin anladığını doğru bir şekilde ifade etmesini sağlar ve konuşmacının söylediklerinin tam olarak anlaşıldığından emin olunmasına yardımcı olur. Ancak, çok katı kurallara bağlı kalmadan, konuşmanın akışına göre esneklik göstermek de önemlidir. Bu şekilde, hem yapısal bir yaklaşımı hem de spontane tepkileri dengede tutabilirsiniz.