Davranış bozukluğu, kontrolsüz davranışları içermektedir. Bu davranışlar diğer kişilerin temel haklarını ve toplumsal normların ihlal edilmiş olduğu davranışları içerir. Bunlar genellikle kanunlar önünde suç sayılan tutum ve hareketleri içerir. Bu davranışların içinde saldırganlık, şiddet, yalan söyleme, mala zarar verme gibi hareketler bulunmaktadır.
Bunların sıklığı, ciddiyeti çocukların ve ergenlerin sergilediği tutum ve davranışların ötesindedir. Bu iki durum birbirinden farklıdır. Davranış bozukluğunda davranıştan pişmanlık duyulmaz, sadece aşırılık bulunur. Kişi bu davranışların sonucunda hissiz ve vurdumduymaz hareket etmektedir. Bu davranış bozukluğunu anti sosyal kişilik bozukluğu tanı kriterleri arasına sokmuştur.
Davranış bozukluğu sık yaşanan sorunlardan biridir. Ergenler içinde %15 kadar görülme sıklığı bulunmaktadır. Nitelikli saldırı, hırsızlık ve tecavüz davranış bozukluğu olan ergen erkeklerde sıkça görülmektedir. Bazı kişiler yaşam boyu davranış bozukluğu göstermektedir. Bazıları ergenlik sonuna kadar bu bozukluğun etkisinde olmakta, yetişkinlik döneminde bundan kurtulmaktadır. Yani bazen geçici olan davranış bozukluğu, bazı durumlarda yaşam boyu devam edebilir.
Davranış bozukluğu belirtileri nelerdir?
- Genellikle başkalarına gözdağı verme, korkutma, üstünlük taslama ve kabadayılık
- Genellikle kavga ve dövüş başlatmak
- Materyallerle başkalarına ciddi şekilde zarar verme, y
aralama
- İnsanlara karşı fiziksel olarak acımasız davranma
- Hayvanlara acımasızca fiziksel olarak zarar vermek
- Başka insanlara saldırma, hırsızlık, soygun, silahlı soygun yapmak
- Yangın çıkarmak
- Cinsel olarak insanları taciz etmek
- Başka insanların eşyalarına zarar vermek
- Başkalarının evine, arabasına zorla girmek
- Bir çıkar için yalan söylemek
- Başka insanlardan, mağazalardan mal çalmak
- 13 yaşından önce başlayıp, aile yasaklarına rağmen geceleri dışarda geçirmek, okuldan kaçmak, kuralları bozmak
- 18 yaşla birlikte antisosyal davranışlar göstermek
bu davranışların 6 ay ya da 1 yıl içinde en az tanesinin olması halinde, kişiye davranış bozukluğu tanısı konulur.
Davranış bozukluğuna etki eden bozukluklar
Kişilerde davranış bozukluğu olması halinde, diğer insanların duygularının, isteklerini, arzu ve beklentilerini umursamaz ve empati yapamaz. Saldırgan kişiler diğer kişilerin niyetlerini düşmanca ve tehdit edici algılar. Saldırgan tepki göstererek, bunda haklı olduklarını düşünürler. Katı olduklarından suçluluk ve pişmanlık duymazlar. Kendi suçlarından başkalarını suçlar ve onları ele verir. Güçlü görünmek isteseler de kendilerine güvenleri yoktur. Gerginlik ve öfke içinde olduklarından, sıkça kaza yaparlar. İntihar girişimleri bulunmaktadır. Davranış bozukluğu son yıllarda artmış ve kentlerde daha fazla görülmeye başlamıştır. Erkek çocuklarda kızlara göre daha fazla görülür.
Davranış bozukluğunun gelişimi
Bu sorun genellikle 5-6 yaşlarında başlamaktadır. Bu geç çocuklukta ya da erken ergenlik döneminde oluşmaktadır. 16 yaş sonrasında davranış bozukluğu nadir olarak başlar. Erken dönemde başladığında, anti sosyal kişilik bozukluğu riski artar. Ayrıca anksiyete bozukluğu, duygu durum bozukluğu oluşabilir. Davranış bozukluğu çevre şartlarından ve genetik etkenlerden oluşur. Davranış bozukluğu olan kişilerde alkol bağımlılığı, şizofreni, duygu durum bozukluğu, hiperaktivite gibi sorunlar daha fazla oluşur.
