Dismorfik bozukluk, kişilerin vücudunun görüntüsüyle ilgili olan hayali bir kusurla uğraşmasıyla oluşan belirgin bir durumdur. Kişilerde küçük bir kusur bulunsa da sıkıntı daha şiddetli yaşanır. Vücutta en fazla dikkati çeken yüz, burun, saçlar, gözler ve cilttir. Görünen kısımlarda daha fazla kaygı duyulur. Bu kaygı vücutta değişik bölgelerde oluşabilir.
Kişilerde ayna karşısında kusurlu olan yerleri inceleme, bunların önemsiz olduğuna dair onay istemek, toplumsal faaliyetlerden kaçınma, hayalinde olan kusur üzerine fazla makyaj yapma, giyim tarzında değişikliğe gitme gibi girişimler olur. Hastaların önemli bir bölümü bu kaygılarından eve kapanmakta, bir kısmı intihar girişiminde bulunma gibi davranışlar sergilemektedir. Yapılan çalışmalar ergenlerin yaklaşık yarısında dismorfik bozukluk belirtileri olduğunu belirlemiştir. Bunların bir kısmı klinik tanı konacak kadar şiddetli olur. Bu belirtilerin başlangıcı 15-20 yaş arasıdır. Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. Bekar kişilerde ise evlilere oranla daha sık görülür. Bu bozuklukları tedavi edebilmek için yapılan cerrahi girişimler ise her zaman başarısızlıkla sonuçlanmaktadır. Antidepresanların kullanımı ise hastaların yarısında etkili olmaktadır.
Dismorfik bozukluk belirtileri nelerdir?
- Bedende görünürde olan kusurları diğerleriyle kıyaslama
- Vücudun belirli yerlerini aynada ve yansıtıcı yüzeylerde sürekli olarak kontrol etme
- Fotoğraflarının çekilmes
ini reddetme
- Fark edilir kusurları gizleyebilmek için, abartılı şekilde giyinme ve makyaj yapma
- Hayali kusurları gizleyebilmek için, duruştan ve ellerden faydalanmak
- Sıkça fark edilir kusurlara dokunmak
- Kişinin cildini yolma isteği
- Hayali kusuru ölçmeye çalışma
- Vücut için gerekli bakıma özen gösterme
- Bu kusur için tedavi gereksiz olmasına rağmen, ısrarla tedavi yolu arama
- Fark edilir kusurlar nedeniyle sosyal durumlardan kaçınma
- Kusurun olduğu bölgeyi abartılı şekilde araştırma
- Kusuru hakkında rahatlamak için, karşısındakini bunun anormal olmadığı hakkında ikna etmeye çalışma
- Şiddetli şekilde bozukluğu yaşayanlarda okulu bırakma, işten istifa etme ya da eve kendini kapama gibi davranışların olması ve intihara teşebbüs edilmesi
Dismorfik bozukluk olan kişilerdeki takıntılar nelerdir?
- Yüzde bulunan uzuvların şekli, ebadı ya da simetrisi hakkındaki takıntılar
- Çillerin veya benlerin aşırı büyük olarak algılanması
- Cilt sıyrıkları ya da küçük izler
- Akne ya da lekeler
- Kellik
- Göğüs ebatları
- Kasların çok küçük olarak algılanması
- Genital organların ebatları ya da şekilleri hakkında takıntılar
Dismorfik bozukluk sebepleri nedir?
Kişilerde yaşanan bu bozukluğun sebebi bilinmemektedir. Ancak depresyonla birlikte görülmesi, ailede duygu durum bozuklu olması ve obsesif kompulsif bozukluk öyküsü olması, serotonin üzerinde etkili olan ilaçlara olumlu tepki verilmesi hastaların bir kısmında serotonerjik işlev bozukluğu olacağını düşündürür.
Dismorfik bozukluğun komplikasyonları nedir?
Bu rahatsızlık sosyal izolasyon, okulu bırakma, sosyal fobi, işten ayrılma, eve bağımlı hale gelme gibi etkiler gösterir. Bunu yaşayan kişilerin bazısında saldırganlıkla ve hırsla fark edilebilen fiziksel kusuru düzeltme ya da iyileştirme teşebbüsüyle cerrahi, kozmetik gibi aşırı girişimlere girme eğilimi vardır. Bu davranışlar olumsuzla sonuçlanmakta, bazı durumlarda kusuru daha fazla kötüleştirmektedir. Tıbbi tedaviler ve cerrahi girişimler enfeksiyon, ölüm gibi ciddi etkilere neden olabilir. Bu kişiler bunları önemsemeden, çok sayıda girişimde bulunabilir.
