İnsomnia, bir uyku sorunudur. Kişilerde uyuyamama hastalığı olarak tanımlanır. Gece boyunca devamlı uyuyamama ya da uykuya dalamama gibi sorunlarla birlikte yaşanır. Hastalar uyuma için yattıklarında sadece birkaç dakika gözlerini kapatabilirler. Yatakta sürekli olarak dönüp dururlar. Bunu uykuya dalamama ya da uykuyu sürdürmekte zorlanma ya da uykunun dinlendirici olmaması şeklinde oluşan uykusuzluk diye tanımlarlar.
Bu sorun yetişkinlerde %10-15 oranında görülen bir durumdur. Yaşın ilerlemesiyle ve kadın olmakla birlikte artış gösterir. Uyku zamanı ve süresi altta yatan süreçlerle belirlenmektedir. Meydana gelen uykusuzluk bilişsel ve psikomotor performans kaybıyla, yaşam kalitesinin düşük olmasıyla, sağlık harcamalarının artmasıyla, okulda ve işte devamsızlıkla, artan duygu durum ve anksiyete bozukluğu ile madde bağımlılığıyla alakalıdır.
İnsomnia neden oluşur?
İnsomnia 1-2 geceden daha fazla sürdüğünde, kronik bir hale gelmekte ve uyku eksikliğinden dolayı ciddi sorunlara neden olabiliyor. Bu kişinin doğal dengesini bozmakta ve tamiri de güç olmaktadır. Hastalar gündüzleri kısa süreli uyuduklarından, geceleri uyku uyumakta zorlanırlar. Bu sorun bazı ilaçların yan etkisi olarak da meydana gelebilir. Kişilerde oluşan stres yüzünden, fiziksel, duygusal ve zihinsel sorunlar nedeniyle yaşanabilir.
İnsomnia türleri nelerdir?
Bu rahatsızlığın türleri kişinin bunu yaşama süresine göre oluşmaktadır.
- Bir haftadan daha kısa süren belirtilerde geçici İnsomnia
- Bir hafta ile üç hafta arasında süren belirtilerde kısa süreli İnsomnia
- Üç haftadan daha uzun süren belirtilerde kronik İnsomnia oluşur.
İnsomnia hangi durumlarda daha fazla yaşanır?
Bu rahatsızlık her yaştan kişiyi etkisi altına alabilir. Özellikle psikolojik sorunları olan kişilerde semptom olarak İnsomnia oluşabilir.
- Jet lag durumunda, uçuş sonrası oluşan zaman farlılığından oluşan uykusuzluk
- Vardiyalı çalışanlarda
- Aşırı derecede rahatsızlık veren gürültüde
- Sıcaklığın rahatsızlık verecek düzeyde olmasında
- Medikal ya da cerrahi müdahale yapılan hastalıklar nedeniyle hastanede yatma durumunda
- Alkol, madde kullanma alışkanlığının olması ya da bunların bırakılma aşamasında
- Yüksek irtifalarda uzun süre kalmak
- Fiziksel rahatsızlıkların olması halinde
İnsomnia tedavisi için neler yapılır?
Bu sorundan kurtulmak için uyku ilaçları kullanılacağı gibi, bitkilerden de faydalanılabilir. Özellikle kediotu bu konuda şifalı özelliktedir. Uykuya yatmadan önce sıcak süt içilmesi, uyanınca sıcak duş alınması, gündüz egzersiz yapılması, akşam yemeklerinde hafif yemek ve erken yatmak hastalar için faydalı olacaktır. Ayrıca akupunktur, uygun diyetler uyuyamama hastalığı için fayda sağlayabilir.
İnsomnia hastalığından korunmak için neler yapılabilir?
- Kişilerin kafein içeren ürünlerden uzak durması gerekir. Kahve, kola, çay, kakao gibi ürünlerde, çikolata ve şekerlemelerde kafein bulunmaktadır.
- Yatak odasının sese ve ışığa karşı uyumayı sağlayacak şekilde düzenlenmesi gerekir. Kişinin uyumasına engel olacak ortamlardan uzak durulmalıdır.
- Yatakta kitap okuma, televizyon seyretme gibi aktivitelerin yapılması, uykuyu bozacak etkenlerdir. Bu nedenle yatağın sadece uyku uyumak için kullanılması gerekir.
- Uyarıcı ilaç kullanan kişilerin bunu doktora danışarak kullanması gerekir. İlaçların yan etkisi nedeniyle uyku sorunları gelişebilir.
- Kişilerin kafalarını boşaltmaları için, başka uğraşlarla uğraşması uykuya geçişi hızlandırır. Bunun için kitap okuma, resim yapma, müzik dinleme gibi etkinliklerden yararlanılabilir.
