Psikoterapi, terapist ve hasta arasında olan ilişkiyi içeren psikolojik bir tedavidir. Hastalarda zihinsel ve duygusal bozuklukların tedavisinde kullanılan bir tedavi yoludur. Bu tedavide asıl amaç hastanın rahatlatılması ya da neşelendirilmesi değildir. Bu ortam kişinin kendini tanıması, çözümler için psikolojik zeminin oluşturulmaya çalışıldığı bir yerdir.
Hastanın baş edemediği duygu ve düşüncelerinden kurtulması, düşüncelerinin sağlıklı bir alana yönlendirilmesi ve kişinin gerçek hedefine ulaşması için blokajların kaldırılmasını sağlayarak, kişinin yeniden yapılanması sağlanmaya çalışılır. Bu tedavi günlük yaşamdaki sorunlarla baş etmeyi, sevilen bir kişinin kaybedilmesinin ardından yaşanan depresyonun, tıbbi ve zihinsel hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Burada hastaların daha iyi yaşam sürmesi için engelleyici ve rahatsızlık verici semptomların giderilmesine çalışılır. Hastalar bu tedavide sağlıklı duruma geldiklerini ve iyileşiyor olduklarını düşünürler. Hastalarda yaşam kalitesinin bozulması, hedefin unutulması ya da görünmez hale gelmesi durumunda terapi sürecine başlanması gerekir.
Psikoterapi nasıl yapılır?
Psikoterapi uygulaması psikiyatristler ile akıl ve sinir sağlığı uzmanları tarafından verilir. Psikoterapiye gitme bazı kişiler tarafından utanılacak bir durum olarak algılanabilir. Fakat günümüzde başarılı olmuş kişilerin psikolojik danışmanları bulunmaktadır. Bu sayede kişiler kendisinde olan eksiklikleri, kendisini zorlayıcı süreçleri bilir ve buna uygun çözüm isteyebilir.
Psikoterapide kişiye önce kişilik analizi yapılır. Bazı testler yapılır ve bunlar kişilere aktarılır. Seanslarda içgörünün sağlıklı olması kabul edildiğinden, elde edilen bilgiler ve sonuçlar kişiye detaylı olarak aktarılır ve izlenmesi gereken yol belirlenir. Psikolog tarafından danışan kişinin yakınmasına uygun bir terapi belirlenir. Uygulanan terapilerde süreklilik önemli olduğundan, terapi yarım bırakılmamalıdır. Bu seansların süresi 50 dakika sürer, fakat bazı durumlarda süre azaltılıp arttırılabilir. Terapi bireysel olarak yapıldığı gibi, aile terapisi, çift terapisi, grup terapisi şeklinde gençlere, çocuklara ya da yetişkinlere yapılabilir. Buna ek olarak hastalara ilaç tedavisi uygulanabilir. Bazı hastalıklarda bu şekilde karma tedavi daha faydalı olur.
Psikoterapi faydalı mıdır?
Yapılan araştırmalarda psikoterapi gören hastalarda olan semptomların çoğunun iyileştiği ve daha iyi yaşam koşullarına sahip oldukları belirlenmiştir. Hem duygu ve davranışlarda iyileşme hem de vücut ve beyinde olumlu değişimlere neden olur. Bu sayede hastalarda rahatsızlığın daha kısa sürmesi, engellilik halinin az olması, tıbbi sorunların azalması ve işinde daha iyi istikrar sağlanmaktadır. Zihinsel rahatsızlıkların tedavi edilmemesi halinde, hastalarda daha fazla acı, iş performansının düşmesi, aile ve iş yaşamında ilişkilerde bozulma yaşanır. Bu durum hastaları intihara ve ölüme yönlendirebilir.
Psikoterapi türleri nelerdir?
Psikiyatristler hastanın rahatsızlığına, şartlarına ve hastanın tercihine bağlı olarak farklı terapi türleri kullanabilir. Bunların içinde en yaygın olarak kullanılanlar ise;
- Bilişsel davranışçı psikoterapi: bu terapi hastanın zarar verici, faydasız düşünce ve davranış biçimlerini tanımasına, bunları değiştirmesine ve daha doğru düşüncelere sahip olmasına yardımcı olur.
- Kişilerarası psikoterapi: bu terapi çözümlenmemiş kederlerin ve acıların, sosyal yaşamda ya da iş yaşamında değişimlerin, önemli olduğu kişilerde sorunların tanımlanmasında yardımcı olma amacıyla kullanılır.
- Psikodinamik terapi: bu terapinin temelinde kişinin davranışsal ve zihinsel sağlığı ve esenliği çocukluk döneminde olan ilişkileri ve deneyimlerinden, psikolojik çatışmalardan, farkında olmadan yaptığı uygunsuz düşüncelerden ve duygulardan etkilenmesi vardır. Terapiyle hastanın kendi yaşamının sorumluluğunu alması için ve düşüncelerini değiştirmesi için çalışmalar yapılır.
- Psikanaliz: bu psikodinamik terapinin daha yoğun yapıldığı bir terapidir. Haftada 3 ya da daha çok sayıda seansla yapılır.
Psikoterapist seçimi nasıl olmalıdır?
Psikiyatristler, psikologlar, sosyal görevliler psikoterapi konusunda eğitim almış ve bu konuda uzmanlaşmış olabilir. Bunların içinde sadece psikiyatristler tıp eğitimi alırlar. Bunların ilaç yazma yetkisi vardır. Özellikle duygusal ve davranışsal rahatsızlıkları tedavi etmek için, eğitim almışlardır. İlaç tedavisi ve psikoterapiyi etkin şekilde uygulayabilirler. Bu nedenle hastalar uyum içinde çalışabilecekleri bir psikiyatristle çalışmalıdır.
