Sinir Hücresi, diğer adıyla nöron'dur. Sinir hücreleri, sinir sisteminde temel fonksiyonel birimidir. Bazı şekil değişikliği ve büyüklüklerde olabilir. Sinirsel uyarıları elektriksel ve kimyasal yolla iletmektedir. Hücrenin gövde kısmı olağandan büyüktür, çekirdeği burada yer almaktadır. Kısa uzantılı dendrit, uzun uzantılı akson diye isimlendirilen sinir sistemini meydana getiren faktörlerdir.
Nöron çeşitlerine dair, nöron gövdesinden ayrılan uzantıların sayısı ve biçimi değişiklik göstermektedir. Akson ve dendrit diye bilinen uzantılara sahiptir.
Nöronun İç Yapısı Nedir?
Lipit moleküllerinden çift katmanlı oluşturup, meydana gelen ve içinde temel fonksiyonlar barındıran farklı protein molekülleri olan membran nöronun sınırını meydana getirir. Membranda oluşan proteinler bilgilenme gerekçesiyle önem taşır. Hücre, içnde temelleşmiş ufak yapıları oluşturan yapışkan bir maddeyle yüklüdür. Bu maddeye sitoplazma denilmektedir. Sitoplazmanın içinde temelleşmiş ufak yapıları olan mitokondri, glikoz bunun benzeri gibi besinleri dağıtır ve bu sayede hücrenin işlevini oluşturması için lazım olan enerjiyi vermektedir. Mitokondri, adenozin trifosfat (ATP) diye kimyasalı meydana getirir. Hücrenin iç kısmında çekirdek (Nucleus) vardır. İsmini Latincede "kabuklu yemiş" ifadesiyle gelen nucleustan olan çekirdek, içinde kromozomları geliştirir.
Kromozomlar uzun DNA sıralamalarından oluşmaktadır. Protein, oluşturabilmek için lazım olan reçeteleri sağlayarak çok önemli işlevlere sahip olurlar.
Her biri protein için reçeteye sahip olan kromozom kısımlarına gen denilmektedir. Proteinler, hücre yapısını meydana getirerek dışında aynı zamanda da enzim görevini yapmaktadır. Enzimler farklı molekülleri bağdaştırır veya bölerler. Proteinler, hücre içi madde geçişini de devreye sokarak mikrotübül ismi verilen uzun protein sıralamalarını amacıyla maddelerin aksonun bir ucundan diğer ucuna taşımasını sağlayan aktif bir sürede aksoplazmik yüklemesini yapmaktadır.
Sinir Hücrelerinin Görevlerine Göre Nöron Çeşitleri
- Duyu sinir hücreleri nöronlar; Duyu reseptöründen aldığı uyarıları merkezi sinir sistemine beyin ve omurilik taşır.
- Ara sinir hücreleri nöronlar; Bunlar, merkezi sinir sisteminde bulunurlar. Duyu nöronlarıyla gelen bilgileri değerlendirirler ve sonuçlarını motor nöronlara aktarırlar.
- Motor sinir hücreleri nöronlar; Bunlarda da merkezi sinir sistemindeki ara nöronlardan aldıkları bilgiyi kas ve salgı bezi gibi yapılara götürürler. Motor nöronların etkisiyle kas ve salgı bezleri faaliyete geçer. Sinir hücresi sentrozom organelini bulundurmaz.
Sinir Hücrelerinin Şekillerine Göre Nöron Çeşitleri
- Tek kutuplu Nöronlar (Unipolar); bu tip nöronda bir tane uzanta vardır. Gövdeden çıkan bu uzantı sonradan dallanma yapabilir. Omurgasız hayvanların motor nöronları tek kutupludur.
- İki kutuplu Nöronlar (Bipolar); bu tüp sinir hücrelerinde akson ile dentritler hücre gövdesinin karşılıklı kutuplarından çıkarlar. Daha sonra bu uzantılar dallanabilir.
- Çok kutuplu Nöronlar (Multipolar); bu tip nöronların gövdesinden çok sayıda uzantı çıkar. Bu tip hücrelerde bir akson ile çok sayıda dendrit bulunur.
Sinir Hücresi Nöron Nasıl Çalışır?
Sinir sisteminin temelli sinir hücreleri vardır. Sinir hücrelerine nöron ismi verilmiştir.
Sinir Hücresi 3 Kısımdan Oluşur
Hücre Gövdesi
- Çekirdek, sitoplazma ve organeller bulunur. Hücre gövdesinden çıkan uzantılar vardır.
Dentritler
- Sinir hücresindeki kısa uzantılardır.
- Tek veya çok sayıda görülebilirler.
Akson
- Sinir hücresinin tek ve uzun olan kısmıdır. Dentritlerden alınan uyarıyı başka bir nöronun dentritine gönderir.
