Çift kişilik, bireyin bilinç seviyesinde birbirinden oldukça farklı en az iki kişiliğe sahip olma durumu ve bu kişilik yapıları arasında geçişler yaşaması ile karakterize olan bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu çift kişilik bozukluğu genellikle bir travma veya sarsıntıya bağlı olarak ortaya çıkar.

Çift kişilik bozukluğu daha çok çocukluk döneminde, bilincin yeni yeni oluştuğu ya da henüz tam olarak gelişmediği zamanlarda yaşanan travmalar sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu travmalar duygusal, fiziksel veya cinsel istismarlar şeklinde olabilir. Genellikle aile içindeki bireyler veya çocuğun bakımından sorumlu kişiler tarafından gerçekleştirilen bu tür istismarlar, çift kişilik bozukluğunun temel nedenlerindendir. Ancak, her davranış dalgalanması veya huy değişikliği yaşayan bireye çift kişilik bozukluğu tanısı konamaz; bu tanının konulabilmesi için bireyin ciddi travmalar yaşamış olması gerekmektedir.

Çift kişilik bozukluğu yaşayan bireyler, en az iki farklı kişiliği sürekli olarak kontrol altında tutarlar. Bu kişilik sayısı, bireyin yaşadığı travmanın şiddetine göre değişebilir. Genel olarak, çift kişilik bozukluğu belirtileri 10 yaşından itibaren belirgin hale gelir ve ilerleyen yaşlarda etkisini daha da artırır.

Çift kişilik bozukluğu tanısının konulabilmesi için bazı belirli kriterlerin belirlenmesi ve uygulanması gerekmektedir. Bu tür hastalara çift kişilik testleri uygulanmalı ve çevresindeki kişilerle görüşmeler yapılarak ek bilgiler alınmalıdır. Hastaların söyledikleri arasında tutarsızlıklar ve görüşme anında kişilikler arasında geçişlerin olması, tanı koymada önemli bir rol oynar. Ayrıca, bu hastalıkta kişilikler arasında sürekli geçişler olduğu için hastalar belirli dönemlerde unutkanlıklar yaşayabilir ve o dönemdeki kişilik özelliklerinde neler yaptıklarını hatırlamayabilirler. Bu nedenle, hastalar kendilerinde çift kişilik bozukluğu olduğunu fark etmeyebilirler.

Travma veya psikolojik kökenli bir sorun sonucunda ortaya çıkan çift kişilik bozukluğu olan hastaların öyküsünü almak çok önemlidir. Bu sayede hastanın yaşadığı geçmiş travmalar tespit edilmektedir. Rahatsızlığın tedavisi genel olarak psikoterapi ile yapılmaktadır. Psikiyatristler ve psikologlar tarafından gerçekleştirilen seanslarla, hastada parçalanmış olan kişilikler belirlenerek, bunların bütünleştirilmeye çalışılır. Tedaviye ilaç desteği ile devam edilmelidir. Bu süreç yoğun ve sistemli bir şekilde uygulanmalıdır.

Çift kişilik bozukluğunun tedavi süreci uzun ve zorlu olabilir. Bu süreçte hastanın çevresindeki kişilerin desteği de büyük önem taşır. Tedavi sürecinde psikoterapinin yanı sıra, hastanın günlük yaşamına dair rutinlerin düzenlenmesi ve stres faktörlerinin azaltılması da tedaviye olumlu katkılar sağlar. Ayrıca, çift kişilik bozukluğu yaşayan bireylerin, sosyal çevrelerinden izole olmamaları ve destekleyici sosyal ilişkiler kurmaları da tedavi sürecine olumlu etki yapar.