Demans

Demansın etkilediği zihinsel fonksiyonlar nelerdir?

Demans oluşumu kişide hafıza, konsantrasyon, dikkat, düşünme, planlama, konuşma gibi fonksiyonları etkiler. Bunun yanında insan davranışlarını ve duygulanımlarını da etkileyebilir.

Demansın belirtileri nelerdir?

• Kişilerin mesleklerini icra edecekleri becerileri ve diğer aktivitelerini engelleyecek derecede bellek yitimi
• Günlük yaşamda kişinin daha önceden bildiği basit işleri bile yapmakta güçlük çekilmesi
• Konuşmayla ilgili sorunlar
• Yargılamanın ve yönelimin bozulması
• Soyut düşünmenin bozulması
• Hastaların kişisel eşyalarını yanlış yerlere koyması
• Kişilik değişimlerinin olması
• Duygu durum ve duygulanım farklılıkları olması

Demans nedenleri

Demans nedenleri arasında en fazla Alzheimer hastalığı etkili olmaktadır. Bu özellikle bellekte beyin hücrelerindeki geri dönüşümsüz ilerleyici tarzdaki bir rahatsızlıktır. Hastalarda hafıza kaybı, zaman ve mekanda algılama bozukluğu, depresyon, yön bulmada güçlük çekilmesi, konuşma zorluğu, kişileri ve cisimleri hatırlayamama gibi etkiler görülür. Alzheimer dışında demansa neden olan etkenler ise;

• Beyin damarlarında rahatsızlık
• Kanser ve bedende dahili hastalıklar
• Beyne alınan darbeler
• Alkol kullanılması
• Menenjit
• Bazı ilaçlar
• Psikolojik rahatsızlıklar
• Beslenmeye bağlı bozukluklar

Demans nasıl anlaşılır?

Hastalarda ilk dikkat çekici belirti unutkanlıktır. Burada ayırıcı özellik hastaların eskiyi tama olarak hatırlaması, yeni olayları hatırlayamamasıdır. Bu hastanın yakınları açısından yanıltıcı olmaktadır. Eskiyi hatırlayan kişide bunama teşhisinin gecikmesine neden olabilir. Bu unutkanlık zaman içinde ilerleyerek, kişileri tanımamaya, eşyaları hatırlayamamaya kadar gider. Ancak unutkanlık her zaman demans belirtisi olmaz. Hastada cinselliğe karşı aşırı eğilim olmaya başlar. Cinsellik ağırlıklı konuşmalar, ilerleyen zamanlarda toplum içinde soyunma gibi davranışlar sergileyebilir. Hastada sinirlilik haliyle başlayan davranışlar, giderek öfke halini almaya başlar. Belli süre sonra hem kendine, hem de çevresine zarar vermeye kadar ilerler. Hastaların motivasyon eksikliğinin olması, ağlama nöbetleri, uykuya düşkünlük, yakınları tarafından terk edilme düşüncesi, sürekli talepte bulunma, şüphe duyma gibi etkilerin altına girmesi görülür. Bunların hasta yakınları tarafından dikkatli şekilde izlenmeli ve tedaviye erken başlanmalıdır.

Demans tedavisi nasıl yapılır?

Alzheimer rahatsızlığı dışında kalan bunama sorunları genellikle tedaviyle giderilebilir. Bu tür sorunlarda geri dönüşümlü tedavi yapılabilir. Alzheimer hastalığında ise ilerlemeyi yavaşlatan tedavi uygulanmaktadır. Erken teşhis yapılan hastalarda belirtileri azaltan, unutkanlık sorununu azaltan ilaçlar kullanılır. Tedavide amaç beyin hücrelerinin ölümünü yavaşlatmaktır. Hastalığın kesin tedavisi olmasa bile, yapılan çalışmalarda tedavi için olumlu sonuçlar alınmaktadır. Tedavi sırasında çevresel etkenlerin ve sosyal desteğin önemi büyüktür. Hastaların zihinsel faaliyetlerini destekleyici bulmaca çözme, kitap okuma gibi eylemlere ağırlık verilmektedir. Kişinin becerilerini kullanmasını sağlamak için, uygun bir ortam oluşturulması sağlanır. Bu rahatsızlıkta hastalar ilerleyen aşamalarda başkalarının bakımına muhtaç duruma geldiğinden, yakınlarına büyük görev düşmektedir. Yakın çevresindeki kişiler hastaya karşı sabırlı olmalı ve hastalık hakkında yeterli bilgiye sahip olarak davranışlarını yönlendirmelidir. Hastalığın erken teşhisinde başarı oranı yüksek olan bir tedavi uygulanabilir. Değişik etkenler demansa yol açtığından, bazıları tamamen düzeltilebilme olanağı doğar. Özellikle vasküler demans vakalarında, beyne giden kan akımı düzene sokularak bunamaya neden olmadan sorun çözülür. Diğer demans sebeplerinde ise rahatsızlığın şiddeti ve ilerlemesi yavaşlatılır.